شمال همچون نگینی بر انگشتری ایران زمین هنوز هم انتخاب نخست بسیاری از هموطنان برای سیاحت و گشت و گذار است. این رنگین کمان زیبا از کوه و دریا و جنگل، این روزها اما ناخوش احوال است. رنگ‌های ملون آن در حال از دست دادن جلا و شکوه همیشگی است و هراز چند گاهی اخباری ناخوشایند از شرارت‌های زیاده‌خواهان، خاطر شیفتگان طبیعت کشور را می‌آزارد. روزی از طمع‌ورزی برخی نورچشمی‌ها می‌گویند که از آن همه زیبایی جنگل‌های شمال، تاراج چوب‌ها را تمنا می‌کنند و روزی دیگر از دست‌درازی گروهی به سواحل دریا خبر می‌رسد که سواحل ملی را به تیول خود درمی‌آورند و حتی ساحل اختصاصی برای خود و لابد متعلقان دست و پا می‌کنند! ویلا سازی هم که دیگر در کوه و جنگل و دشت و دمن روتین شده و آلودگی آب‌ها و دریا درد مزمن ...
سپردن جنگل به‌دست خاطره
در این میان تخریب گسترده و ظاهراً سازماندهی شده جنگل‌ها از عمق فاجعه‌ای زیست محیطی خبر می‌دهد که در غفلت رسانه‌ها و افکار عمومی آرام آرام جنگل‌های شمال را می‌بلعد. هر روز هزاران اصله درخت در جنگل‌ها و مناطق حفاظت شده قطع می‌شوند و سازمان‌های محیط زیست و جنگل‌ها و مراتع گویا فقط نظاره می‌کنند! کارشناسان می‌گویند اگر نابودی جنگل‌های ایران با روند فعلی ادامه یابد در 30 سال آینده جنگلی باقی نمی‌ماند. دکتر یوسف قنبری جغرافیدان می‌گوید: جنگل‌های شمال به لحاظ تکامل گیاهی، باارزش و متعلق به دوران سوم زمین‌شناسی هستند. بر اساس آخرین آمارهای موجود، مساحت جنگل‌های شمالی کشور در سه دهه اخیر، 590 هزار هکتار یعنی بیش از 22 درصد کاهش پیدا کرده است. بر اساس همین آمارها، روزانه نزدیک به 340 هکتار از این جنگل تخریب می‌شود. بسیاری از کارشناسان بین‌المللی عقیده دارند ارزش جنگل‌های ایران، برابر با منابع عظیم نفت است. جنگل‌هایی که امروزه با توجه به مهاجرت گونه‌های گیاهی از شمال ایران به اروپا، مادر جنگل‌های اروپا محسوب می‌شوند. دکتر اسماعیل کهرم کارشناس محیط زیست به «جوان» می‌گوید: اهمیت جنگل‌های هیرکانی شمال به حدی است که کشورهای اروپایی برای شناسایی اجداد درختان هیرکانی دست به‌دامان ایران می‌شوند، زیرا این گوشه از خاک ما با گذشت 5/3میلیون سال تنها بازمانده جنگل‌های هیرکانی است. این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: متأسفانه در 35سال گذشته وسعت جنگل‌های شمال از 30میلیون هکتار به 13میلیون هکتار کاهش یافته است. از سویی، میزان مجاز برداشت از جنگل 3/2میلیون هکتار است که هم اکنون 2برابر این میزان در کشور ما برداشت می‌شود. کهرم می‌گوید: اگر بخواهیم جنگل شمال را حفظ کنیم باید 10-5سال از جنگل‌های شمال برداشت نکنیم، دام‌ها را از جنگل خارج کنیم، مسیر فاضلاب‌ها را از جنگل منحرف کرده و دست درازی به جنگل‌ها را متوقف کنیم. در ضمن برای مدیریت بهتر، وزارت محیط زیست و منابع طبیعی را ایجاد کنیم.
دشمنان تابلودار جنگل
کارشناسان محیط زیست در مورد عوامل تهدیدکننده جنگل‌های شمال به عواملی همچون چرای دام، فاضلاب‌های صنعتی و خانگی و قاچاق چوب اشاره می‌کنند. دکتر مخدوم استاد محیط زیست دانشگاه تهران تبدیل جنگل به اراضی کشاورزی، ویلا، توسعه شهرک‌های صنعتی جدید و راه‌سازی مخرب را از دلایل نابودی جنگل‌های شمال می‌داند. دکتر ناصر کرمی اقلیم‌شناس نیز می‌گوید: مشکل تخریب جنگل‌ها در بیشتر نقاط جهان وجود دارد، اما چرا ایران که از نظر نسبت مساحت جنگل به کل کشور حتی در شمار 100 کشور اول دارای پهنه‌های جنگلی نیست در شمار شش کشور اول مخرب جنگل قرار دارد؟ ظاهراً حفاظت جنگل در ایران نه یک موضوع ملی بلکه دلمشغولی یک سازمان دولتی است. در این وضعیت به گفته رئیس سازمان محیط زیست در طول جلسات دولت مکرراً به تصریح یا تلویح حفظ محیط زیست مزاحم توسعه تلقی می‌شود. /احمد طالقانی
هر ایرانی یک محیط بان
نوروز در پیش است و بالطبع، سفرهای نوروزی هم همینطور. شمال هم مقصد بسیاری از هموطنان. یکی از مکان‌های جذاب این خطه زرخیز هم جنگل است. در این میان در فرهنگ باستانی ایران زمین و نیز تعالیم حیات‌بخش اسلام، حفظ منابع طبیعی بسیار توصیه شده است؛ از این رو بسیار بجاست تا خانواده‌ها در کنار لذت بردن از مواهب طبیعت از این میراث گرانبها برای برخورداری نسل‌های آتی حراست کنند. از شکستن شاخه درختان و آتش‌افروزی در جنگل خودداری شود و زباله‌ها و پسماندها نیز به حال خود در طبیعت رها نشوند.
